Chanson de fou: een transversale compositie

Jan Van Landeghem
Promotoren: David Gullentops, Kathleen Coessens, Peter Swinnen

Sinds 2012 werkt Jan Van Landeghem aan een artistiek product, zijnde een transversale, multimediale compositie op teksten van Emile Verhaeren nl.: „Chansons de fou”. Deze zeven sociaal geëngageerde gedichten typeren de ellende van de plattelandsbevolking einde 19de eeuw (1893). De oogsten mislukten, er was een schrijnende armoede, de tegenstelling tussen rijk en arm werd steeds groter. Men zocht soelaas in de fabrieken van de nieuwe steden. Helaas zou deze situatie uiteindelijk leiden naar W.O.I. Dit extreme spanningsveld wordt opgeroepen in de symbolistische beeldspraak van de gedichten.

Om deze gedichten het beste te omkaderen koos de componist voor de volgende bezetting: sopraan solo, viool-altviool solo, orgel solo, strijkkwartet, vier dansers, beeld en belichting. Voor de projectie werd gebruik gemaakt van actuele persfoto’s en tevens schilderijen van dezelfde periode als de gedichten. Aangezien de huidige periode parallellen vertoont met het „fin de siècle” wordt voortdurend verwezen naar hedendaagse spanningsvelden, zij het met een globaliserend karakter.

De muzikale taal is gebaseerd op het polysysteemdenken. D.w.z. dat voortdurend van parameters gewisseld wordt, zij het op een subtiele manier, dus geleidelijk aan. Dit zorgt voor een hoeveelheid oxymorons - schijnbare tegenstellingen waarvan het spanningsveld behouden blijft. Zo ook wordt de verhaallijn van de gedichten geïllustreerd door de choreografie, die haar eigen secundaire verhaallijn construeert naast die van de gedichten en de muziek. Soms in het verlengde ervan, soms heel erg contrasterend ermee, om deze oxymorons een krachtige dimensie extra te geven.

Het totaalconcept is dus een transversale benadering van de verschillende kunstdisciplines via een centraal concept. Dit neo-symbolistische statement wil een sterk gearticuleerde uitwerking zijn van dit oxymoronconcept.

Een gelijkaardige evolutie doet zich momenteel voor in de plastische kunsten, het theater, de modewereld, de film etc…